Học cách sống tích cực.

Tưởng tượng bạn đang đứng ở tâm của một vòng tròn, vòng tròn cuộc đời. Quan sát xem có bao nhiêu thứ ở vòng tròn ấy ảnh hưởng đến bạn, chẳng hạn như trách nhiệm, công việc, kẹt xe, một người nhường chỗ cho bạn trên xe bus, một lời nhận xét tiêu cực từ ai đó, một cái liếc nhìn của người đi đường, một tin nhắn trên điện thoại… Câu phản hồi của bạn là gì? Bạn có đang thật sự ở trung tâm không?

Trò tung hứng...

Hầu hết các học viên tại trung tâm Innerspace đều ngạc nhiên qua hoạt động quan sát này. Họ phản hồi rằng hầu như họ không ở trung tâm, mà luôn bị cuốn vào trò tung hứng - hết tình huống này đến tình huống khác, hết trách nhiệm này đến trách nhiệm khác.... đến nỗi họ không còn nhận ra mình là gì trong trò chơi ấy nữa. 

Thực ra bạn sống trong hai thế giới cùng một lúc: thế giới bên trong và thế giới bên ngoài. Mọi thứ diễn ra bên ngoài đều được tiếp nhận qua mắt, mũi, tai và xúc giác, sau đó được chuyển vào mô hình tâm trí để giải mã và phản hồi. Mô hình tâm trí còn được gọi là TEAM (T- Suy nghĩ; E - Cảm xúc; A - Thái độ và M - Ký ức).

Chúng ta thường bị bó hẹp bởi mô hình TEAM của những trải nghiệm quá khứ, của lối mòn nhìn nhận tình huống thiếu khách quan. Chẳng hạn như câu chuyện vui thường được kể mở đầu trong khóa học SỐNG TÍCH CỰC tại trung tâm Innerspace như sau:

Vào một đêm trăng sáng nọ, John Smith đang nằm trên gường. Một tên trộm nhảy vào phòng qua cửa sổ. Hắn đi ngang qua giường John Smith. Tên trộm nhìn John Smith và John Smith nhìn tên trộm. Hắn đến bên cái tủ ở gần đầu gường, mở tủ và lấy hết vàng bạc, rồi lại đi ngang qua gường John Smith, cuối cùng là nhảy ra ngoài qua cửa sổ. Tại sao John Smith không làm gì?

Điều thú vị là số câu trả lời luôn bằng với số lượng các học viên trong lớp học. Các câu trả lời thường là: John Smith sợ, John Smith bị mù lòa, John Smith nghĩ 'của đi thay người'.... và cả lớp luôn bật cười một cách thích thú với câu giải đáp sau cùng là 'John Smith chỉ là một đứa trẻ 4 tháng tuổi!'

Cái tên John Smith đã bẫy họ vào mô hình TEAM với SUY NGHĨ mặc định - John Smith phải là một người trưởng thành và rồi mỗi người tự tạo ra một câu chuyện riêng theo giả định của mình, do đó dẫn đến cách hành xử và cách nhìn nhận cuộc đời khác nhau.

Trở thành trung tâm

Những thứ thuộc thế giới bên ngoài không ngừng thay đổi và mang đến những thử thách đối với sự cân bằng của thế giới nội tâm. Nếu chúng ta cứ để mình bị ném vào những thứ hay thay đổi bên ngoài ấy, thì chúng ta sẽ mất đi nhận thức về bản thân và cảm nhận về thế giới bên trong, thứ cho chúng ta thời gian để quan sát và suy nghĩ trước khi đưa ra quyết định.

Bài tập quan sát bản thân một cách khách quan sẽ giúp bạn nhận ra rằng bạn khác với công việc, khác với gia đình và những mối bận tâm. Một nhà nghiên cứu xã hội người Úc đã mô tả thời đại của chúng ta là “thời đại của stress". Cuộc đời chúng ta sẽ thay đổi hoàn toàn khi ta bắt đầu trở thành trung tâm, nhìn vào bên trong và nhận ra mọi thứ xảy ra ở bên ngoài đều được phản ảnh từ mô hình TEAM do ta tạo ra.

Tham dự mà vẫn tách rời

Sự tách rời luôn là biểu hiện của những nhà tư tưởng lớn, bởi vì chỉ khi chúng ta nhìn tình huống như là một người quan sát tách ra, thì chúng ta mới có thể nhận ra đâu là chân lý thực sự.

Giống như khi một ai đó gặp rắc rối hoặc bế tắc và họ đến nhờ bạn giúp đỡ, thì bạn có thể dễ dàng đưa ra những giải pháp tối ưu cho họ. Điều đó không có nghĩa là bạn giỏi hay thông thái hơn họ mà bạn đang đứng ở tư thế tách rời và quan sát, do đó bạn có thể mở rộng nhận thức của mình với sự việc.   

Tham dự mà vẫn tách rời là trạng thái tồn tại, nghĩa là bạn nhận thức tôi đang có mặt đối với tình huống này, đối với con người này.

Công thức SOS để bạn thay đổi TEAM tiêu cực, thiếu khách quan thành TEAM tích cực, khách quan.

• S - Stand back (Lùi lại): Để bạn không đồng nhất mình với những điều đang xảy ra ở thế giới bên ngoài; để bạn ở trung tâm có khoảng cách vừa tầm với tình huống và vì thế bạn không bị chi phối bởi tình huống.
• O - Observe (Quan sát): Để bạn tách thực tế ra khỏi các giả định, quan điểm và lối suy nghĩ lệch lạc và đánh giá một cách khách quan.  
• S - Steer (Định hướng): Xác định hướng bạn muốn thực thi để đem lại kết quả tích cực.

Thay đổi TEAM là một quy trình cần thiết cho một cuộc sống cân bằng và bạn có thể làm được qua SOS. Chúc bạn thành công!  

Phạm Thị Sen